โขนกลางแปลง เป็นศิลปะการแสดงโขนที่จัดแสดงกลางแจ้งในเวลากลางคืน โดยใช้จอผ้าหรือที่เรียกว่า "ฉาก" เป็นพื้นหลังให้กับนักแสดง และมีการใช้แสงสีและดนตรีประกอบเพื่อสร้างบรรยากาศในการแสดง
โขนกลางแปลงได้รับความนิยมอย่างมากในช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 24 และต้นพุทธศตวรรษที่ 25 โดยมีการจัดแสดงในงานวัด งานเทศกาลต่างๆ และงานรื่นเริงทั่วประเทศ โดยเฉพาะในภาคกลางและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ในปัจจุบัน โขนกลางแปลงยังคงเป็นศิลปะการแสดงที่ได้รับความนิยม โดยมีการจัดแสดงในงานต่างๆ เช่น งานวัด งานประจำจังหวัด และงานเทศกาลต่างๆ นอกจากนี้ ยังมีการจัดแสดงโขนกลางแปลงในโรงละครกลางแจ้งและหอแสดงศิลป์อีกด้วย
โขนกลางแปลงมีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน โดยเริ่มแรกมีการจัดแสดงในราชสำนักเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 21 โดยมีการใช้จอผ้าเป็นฉากหลัง และมีการใช้แสงไฟจากคบเพลิงและโคมไฟในการแสดง ต่อมาในช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 24 ได้มีการนำโขนกลางแปลงมาเผยแพร่ในหมู่ประชาชน โดยมีการจัดแสดงในงานวัดและงานเทศกาลต่างๆ โดยใช้จอผ้าหรือฟางเป็นฉาก และมีการใช้แสงไฟจากตะเกียงและโคมไฟในการแสดง
ในช่วงต้นพุทธศตวรรษที่ 25 โขนกลางแปลงได้รับความนิยมอย่างมาก โดยมีการจัดแสดงในงานรื่นเริงและงานเทศกาลต่างๆ ทั่วประเทศ นอกจากนี้ ยังมีคณะโขนกลางแปลงอาชีพเกิดขึ้นจำนวนมาก โดยคณะโขนกลางแปลงที่มีชื่อเสียงในสมัยนั้นได้แก่ คณะโขนของคุณครูอาจารย์ท้วม เทพาคม คณะโขนของคุณครูอาจารย์สิน สาระวารี และคณะโขนของคุณครูอาจารย์ทิม ทองมี
ตั้งแต่ช่วงกลางพุทธศตวรรษที่ 25 เป็นต้นมา โขนกลางแปลงได้รับการพัฒนาและปรับปรุงอย่างต่อเนื่องทั้งในด้านเทคนิคการแสดงและการใช้เทคนิคแสงสีเสียงสมัยใหม่ โดยมีการนำเทคโนโลยีต่างๆ มาใช้ในการแสดง เช่น การฉายภาพยนตร์ การใช้แสงเลเซอร์ และการใช้ระบบเสียงแบบดิจิทัล
โขนกลางแปลงมีลักษณะที่แตกต่างจากโขนในโรงในหลายประการ ได้แก่
การชมโขนกลางแปลงมีประโยชน์หลายประการ ได้แก่
ตารางการแสดงโขนกลางแปลงประจำปีมีดังนี้
เดือน | งาน | สถานที่ |
---|---|---|
มกราคม | งานวัดภูเขาทอง | วัดภูเขาทอง กรุงเทพมหานคร |
กุมภาพันธ์ | งานวัดพระแก้ว | วัดพระแก้ว กรุงเทพมหานคร |
มีนาคม | งานวัดหงส์ | วัดหงส์ กรุงเทพมหานคร |
เมษายน | งานสงกรานต์ | ทั่วประเทศ |
พฤษภาคม | งานวัดราษฎร์บูรณะ | วัดราษฎร์บูรณะ กรุงเทพมหานคร |
มิถุนายน | งานวัดปากน้ำ | วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร |
กรกฎาคม | งานวัดบางนา | วัดบางนา กรุงเทพมหานคร |
สิงหาคม | งานวัดสระเกศ | วัดสระเกศ กรุงเทพมหานคร |
กันยายน | งานวัดเทพธิดา | วัดเทพธิดา กรุงเทพมหานคร |
ตุลาคม | งานออกพรรษา | ทั่วประเทศ |
พฤศจิกายน | งานลอยกระทง | ทั่วประเทศ |
ธันวาคม | งานวัดพระปฐมเจดีย์ | วัดพระปฐมเจดีย์ จังหวัดนครปฐม |
คณะโขนกลางแปลงที่มีชื่อเสียงมีดังนี้
ชื่อคณะ | ผู้ก่อตั้ง | สถานที่ตั้ง |
---|---|---|
คณะโขนมโนราห์สุพรรณศรี | นายสุพรรณ สิรินันท์ | จังหวัดสุพรรณบุรี |
คณะโขนมโนราห์ศรีศิลป์สุวรรณ | นายศรีศิลป์ สุวรรณ | จังหวัดอุบลราชธานี |
คณะโขนพิจิตร | นายสงัด พึ่งสวัสดิ์ | จังหวัดพิจิตร |
คณะโขนรัตนชัย | นายรัตนชัย แสงชัย | จังหวัดกาฬสินธุ์ |
คณะโขนสุพรรณกัลยา | นายประสรรค์ สุพรรณ | จังหวัดพระนครศรีอยุธยา |
2024-08-01 02:38:21 UTC
2024-08-08 02:55:35 UTC
2024-08-07 02:55:36 UTC
2024-08-25 14:01:07 UTC
2024-08-25 14:01:51 UTC
2024-08-15 08:10:25 UTC
2024-08-12 08:10:05 UTC
2024-08-13 08:10:18 UTC
2024-08-01 02:37:48 UTC
2024-08-05 03:39:51 UTC
2024-09-06 05:31:58 UTC
2024-09-06 05:32:27 UTC
2024-09-07 21:23:49 UTC
2024-09-07 21:24:18 UTC
2024-09-09 09:11:18 UTC
2024-09-09 09:11:41 UTC
2024-10-19 01:33:05 UTC
2024-10-19 01:33:04 UTC
2024-10-19 01:33:04 UTC
2024-10-19 01:33:01 UTC
2024-10-19 01:33:00 UTC
2024-10-19 01:32:58 UTC
2024-10-19 01:32:58 UTC