ต้นคูน: ความงามอันตระการตาแห่งฤดูร้อน
ต้นคูน (Cassia fistula) เป็นต้นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ในวงศ์ Fabaceae มีถิ่นกำเนิดในเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นที่รู้จักกันในชื่ออื่นๆ เช่น ต้นคูนใหญ่ ต้นคูณ หรือต้นทองกวาว
คุณสมบัติทางกายภาพ
-
ลำต้น: ลำต้นตั้งตรง เปลือกสีน้ำตาลเทา มีหนามแหลมสั้นๆ แตกเป็นร่องตามยาว
-
ใบ: ใบประกอบแบบขนนก มีใบย่อยรูปไข่รี 4-8 คู่ ช่อใบยาว 15-25 ซม.
-
ดอก: ดอกออกเป็นช่อแบบกระจะ แทงออกจากปลายกิ่ง ช่อดอกยาว 20-40 ซม. ดอกมีสีเหลืองสดใส มี 5 กลีบ กลีบด้านบนใหญ่และบานออก ส่วนกลีบด้านล่างรวมกันเป็นรูปเรือ
-
ผล: ผลเป็นฝักยาวรี สีน้ำตาลดำ มีเมล็ดสีดำจำนวนมากเรียงซ้อนกันภายใน
ประโยชน์ของต้นคูน
-
ไม้ประดับ: ต้นคูนเป็นไม้ประดับที่นิยมปลูกในสวนสาธารณะและบ้านเรือน ด้วยดอกสีเหลืองสดใสที่บานสะพรั่งในช่วงฤดูร้อน
-
สมุนไพร: เปลือกต้น คูน ใบ และดอก มีสรรพคุณทางยา ช่วยระบาย บรรเทาอาการท้องผูก แก้ไข้ ถอนพิษ และฆ่าเชื้อแบคทีเรีย
-
อาหาร: ฝักอ่อนของต้นคูนสามารถนำมาต้มหรือผัดเป็นอาหารได้ มีรสชาติหวานอมเปรี้ยว
-
อุตสาหกรรม: น้ำจากผลคูนใช้ในการย้อมสีผ้าและหนังให้เป็นสีเหลือง
-
ที่อยู่อาศัยสำหรับสัตว์: ต้นคูนเป็นแหล่งอาหารและที่พักอาศัยสำหรับนกและผึ้ง
การปลูกและดูแลต้นคูน
-
การปลูก: ปลูกจากเมล็ดหรือกิ่งตอน ชอบดินร่วนซุยที่มีการระบายน้ำดี ต้องการแสงแดดจัดหรือแดดรำไร
-
การรดน้ำ: รดน้ำสม่ำเสมอ โดยเฉพาะในช่วงฤดูร้อน
-
การใส่ปุ๋ย: ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 ทุกๆ 2-3 เดือน
-
การตัดแต่งกิ่ง: ตัดแต่งกิ่งที่แห้งตายหรือมีขนาดใหญ่เกินไปออก เพื่อให้ต้นโปร่งและบานดอกได้ดีขึ้น
ตำนานและเรื่องราวเกี่ยวกับต้นคูน
-
ตำนานความรัก: ต้นคูนเป็นสัญลักษณ์ของความรักที่สมหวังและความสุข คู่รักมักปลูกต้นคูนคู่กันเพื่อเป็นเครื่องหมายของความรักอันมั่นคง
เรื่องราวสนุกๆ
-
นกขี้เซาบนกิ่งคูน: นกตัวหนึ่งเกาะอยู่บนกิ่งต้นคูนแล้วเผลอหลับไป พอตื่นมาพบว่ากิ่งเต็มไปด้วยดอกสีเหลืองอร่าม นกตกใจมากและร้องว่า "อ้าว เศร้าๆๆ ดอกคูณบานแล้ว"
ข้อผิดพลาดที่พบบ่อย
-
ปลูกต้นคูนในที่ร่ม: ต้นคูนต้องการแสงแดดจัดหรือแดดรำไรจึงจะบานดอกได้ดี การปลูกในที่ร่มจะทำให้ต้นไม่แข็งแรงและดอกน้อย
-
รดน้ำมากเกินไป: ต้นคูนไม่ชอบดินแฉะ การรดน้ำมากเกินไปจะทำให้รากเน่าได้
-
ตัดแต่งกิ่งไม่ถูกวิธี: การตัดแต่งกิ่งที่มากเกินไปจะทำให้ต้นอ่อนแอและบานดอกได้ไม่ดี
ข้อดีและข้อเสียของต้นคูน
ข้อดี:
- ดอกสวยงาม
- มีสรรพคุณทางยา
- ดึงดูดนกและผึ้ง
- ให้อาหาร
ข้อเสีย:
- มีหนามที่ลำต้นและกิ่ง
- ฝักมีเมล็ดจำนวนมาก ซึ่งสามารถทำให้พื้นสกปรกได้
- น้ำจากผลคูนมีฤทธิ์เป็นยาระบาย
คำเรียกร้องให้ลงมือทำ
ปลูกต้นคูนในสวนของคุณเพื่อสัมผัสกับความงามอันตระการตาและประโยชน์มากมายของต้นไม้ชนิดนี้ ต้นคูนจะเพิ่มสีสันและชีวิตชีวาให้กับสวนของคุณอย่างแน่นอน
ตารางที่ 1: คุณค่าทางโภชนาการของฝักคูน
สารอาหาร |
ปริมาณต่อ 100 กรัม |
พลังงาน |
101 กิโลแคลอรี |
คาร์โบไฮเดรต |
22 กรัม |
โปรตีน |
2 กรัม |
ไขมัน |
0 กรัม |
วิตามินซี |
29 มิลลิกรัม |
โพแทสเซียม |
291 มิลลิกรัม |
แคลเซียม |
61 มิลลิกรัม |
แมกนีเซียม |
17 มิลลิกรัม |
ตารางที่ 2: สรรพคุณทางยาของต้นคูน
ส่วนของต้น |
สรรพคุณ |
เปลือกต้น |
ระบาย แก้ไข้ ถอนพิษ ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย |
ใบ |
ระบาย แก้ไข้ ถอนพิษ |
ดอก |
ระบาย ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย |
ฝักอ่อน |
ระบาย แก้บิด |
ตารางที่ 3: พันธุ์ต้นคูนที่นิยม
ชื่อพันธุ์ |
ลักษณะเด่น |
พันธุ์ทองกวาว |
ดอกสีเหลืองทอง กลีบดอกใหญ่ |
พันธุ์อินทนิล |
ดอกสีเหลืองเข้ม กลีบดอกเล็ก |
พันธุ์คูณจามี |
ดอกสีเหลืองอมม่วง กลีบดอกเล็กเหมือนดอกชามี |
พันธุ์อินทรีย์ |
ดอกสีเหลืองนวล กลีบดอกซ้อนกันแน่น |
พันธุ์พวงทอง |
ดอกสีเหลืองทองบานเป็นช่อใหญ่ |